بە پێی ڕاپۆرتی جام کوردی، میدیاکانی بەریتانیا بە ئاماژەدان بە ناکۆکییە زارەکییەکانی ئەم دواییەی نێوان خاوەنکارە ئەمریکییەکەی ئیلۆن مەسک و سەرۆک کۆماری ئەو وڵاتە دۆناڵد ترەمپ، باسیان لەوە کردووە کە ململانێیەکی بێوێنەی دەسەڵات لە نێوان ئەم دوو کەسایەتییەدایە؛ ململانێیەک کە ئەستەمە نموونەیەکی هاوشێوە لە مێژوودا بۆی بدۆزینەوە.
ڕەنگە چەند نموونەیەکی ئەم دواییە هەبن، وەک کاتێک محەممەد بن سەلمان شازادەی جێنشینی سعوودیە لە ساڵی 2017 شازادە و بازرگانە بەفیڕۆدەرەکانی لە هۆتێلێکی ڕیاز دەستگیرکرد و ناچاری کرد پابەندبن. یان کاتێک سەرۆکی ڕووسیا، نزیکەی دوو دەیە لەمەوبەر، ئۆلیگارشەکانی لە گەڵ خۆی برد کە لە سەردەمی دوای سۆڤییەتدا دەوڵەمەند بوون.
لە ڕووکەشدا ناکۆکی نێوان ترەمپ و مەسک لە سەر سیاسەتە. بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای تێسلا و سەرۆکی پێشووی فەرمانگەی بەرهەمهێنانی حکومەتی ئەمریکا لەم هەفتەیەدا پڕۆژە یاسای باجی ترەمپی بە "گێژاوێکی قێزەون" ناوبرد. مەسک دووپاتی نیگەرانییەکانی ئابوریناسانی کردەوە کە ترسیان هەیە ئەم پڕۆژە یاسایە تریلیۆن دۆلار بۆ قەرزەکانی ئەمریکا زیاد بکات، لە کاتێکدا دۆلار دابەزیوە و خواست لە سەر بۆندە نوێیەکانی ئەمەریکا بە شێوەیەکی بەرچاو دابەزیوە.
ترەمپ کە ئەو پڕۆژە یاسایەی بە هەنگاوێکی گرینگ وەسف کرد، ڕۆژی پێنجشەممە لە میانەی کۆبوونەوەی لە گەڵ فردریش مێرتس ڕاوێژکاری ئەڵمانیا لە ئۆفیسی هێلکەیی کۆشکی سپی وتی: پێم باشە ئیلۆن ڕەخنەم لێبگرێت نەک ئەم پڕۆژە یاسایە، ئاماژەی بەوەشکرد: من و ئیلۆن پەیوەندییەکی باشمان هەبوو، بەڵام پێموانییە ئیتر وابێت.
دوای چەند کاتژمێرێک دۆخەکە لە ڕادەبەدەر گرژ بوو. مەسک لە پلاتفۆرمی سۆشیال میدیای ئێکس داوای لێپێچینەوەی لە ترەمپ کرد و ڕایگەیاند کە پێویستە جێگری سەرۆکی ترەمپ، (جی دی ڤانس) جێگەی بگرێتەوە. ڤانس خۆی بە پشتیوانی و ڕێنمایی پیتەر تیل، ملیاردێری خاوەنکارە تەکنەلۆژییەکان هاتووەتە ناو سیاسەتەوە.
مەسک هەڕەشەی ئەوەی کرد کە پارتێکی سیاسی نوێ دابمەزرێنێت و واز لە کارکردن لە گەڵ ناسا بهێنێت بۆ ناردنی کەشتیوانی. بانگەشەی ئەوەشیکرد کە ترەمپ بە بێ پشتگیرییەکەی لە هەڵبژاردنی سەرۆکایەتیدا دەدۆڕێت، هەروەها ئاماژەی بەوەدا کە ترەمپ پەیوەندی بە جێفری ئیپستین بازرگانی سێکسەوە هەیە.
ترەمپ هەروەها وەڵامی دایەوە و وتی پاڵنەری ڕاستەقینەی مەسک بۆ هێرشکردنە سەر پڕۆژە یاساکە نیشتمانپەروەری نییە بەڵکوو لابردنی هاندانەکانی باج بووە بۆ ئۆتۆمبێلی کارەبایی کە سوودی بۆ تێسلا هەیە. وتی: "ئیلان ئێمەی ماندوو دەکرد".
ترەمپ لە پۆستێکی دیکەدا نووسیویەتی:
"ئاسانترین ڕێگا بۆ پاشەکەوتکردنی ملیارەها دۆلار لە بودجەی ئێمەدا، بڕینی یارمەتییەکانی ئیلۆن و گرێبەستە حکومییەکانە، هەمیشە پرسیارم دەکرد بۆچی بایدن ئەو کارەی نەکرد!"
هەڕەشەی بەکارهێنانی دەسەڵاتی سەرۆکایەتی لە دژی ئیمپراتۆریەتی بازرگانی مەسک – لە نێویاندا تێسلا و ئێسپەیس ئیکس - نرخی پشکەکانی تێ سلا لە ڕۆژی پێنجشەممەدا نزیکەی 14% دابەزی. بەپێی پێوەرەکانی بلومبێرگ ملیاردێران، سامانی مەسک لەو ڕۆژەدا ٣٤ ملیار دۆلار دابەزیوە. بەڵام پشکەکانی تێسلا لە ڕۆژی هەینیدا نزیکەی لە سەدا 5 بەرزبوونەتەوە./.